1
Tìm kiếm hồ sơ vụ án trong vô vọng
Trò chuyện với PV, cụ Trần Văn Thêm và người thân trong gia đình cho biết đã tốn rất nhiều thời gian, công sức, tiền bạc để đi tìm chứng cứ, tài liệu liên quan đến vụ án, nhưng buồn thay, các cơ quan công quyền đều nói hồ sơ đã thất lạc, không tìm thấy!
Cách đây 8 năm, sau một thời gian dài không thể tìm được vật chứng (hai bản án sơ, phúc thẩm và các giấy tờ liên quan đến việc tha tù) để minh oan, ngày 30/11/2007, gia đình cụ Trần Văn Thêm may mắn gặp được cụ Cù Văn Tiện, nguyên Phó phòng Cảnh sát hình sự sở Công an tỉnh Vĩnh Phú cũ. Phía gia đình cụ Thêm đã cung cấp cho PV tờ giấy xác nhận của cụ Tiện ghi ngày 30/11/2007.
Theo đó, cụ Tiện xác nhận: “Năm 1974, tôi được bổ nhiệm làm Phó phòng Cảnh sát hình sự và được giao nhiệm vụ xem xét lại vụ án giết người này. Quá trình điều tra, căn cứ vào hiện trường xảy ra vụ án, các dấu vết để lại trên đầu ông Trần Văn Thêm, đồng thời xin khai quật mộ nạn nhân, giám định lại vết thương trên hộp sọ nạn nhân và trên đầu ông Trần Văn Thêm, chúng tôi thấy không đủ chứng cứ và có nhiều điểm mâu thuẫn.
Ông Cù Văn Tiện, nguyên Phó phòng Cảnh sát Hình sự Công an tỉnh Vĩnh Phú (cũ) nói về kỳ án.
Cùng lúc đó, ban Giám thị trại giam Phố Lu, tỉnh Lào Cai cung cấp cho Công an tỉnh Vĩnh Phú nguồn tin: Đối tượng đang tập trung cải tạo tại trại là Phùng Thanh Nhàn (17 tuổi, quê thôn Phần Trạch, xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phú) là người gây ra vụ giết người tại cầu Diện, Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phú?! Tôi (Cù Văn Tiện) cùng hai cán bộ phòng Cảnh sát hình sự đã lên trại Phố Lu lấy lời khai và xin lệnh trích xuất của bộ Công an, đưa đối tượng Nhàn về Công an tỉnh Vĩnh Phú để mở rộng điều tra.
Qua lời khai của đối tượng Nhàn, đối chiếu với hiện trường xảy ra vụ án, tổ chức thực nghiệm lại hiện trường, với hung khí là chiếc búa bổ củi, chúng tôi thấy Phùng Thanh Nhàn là thủ phạm chính trong vụ án, còn Trần Văn Thêm bị bắt, xử án tử hình là oan sai(?!).
Do vậy, ngày 27/12/1975 (âm lịch), Trần Văn Thêm đã được trả tự do. Tôi (Cù Văn Tiện) xác nhận sự việc trên là đúng sự thật, còn những cán bộ giải quyết điều tra giai đoạn đầu, đến nay người mất, người còn, tôi không biết”.
UBND xã Vĩnh Chân xác nhận cụ Cù Văn Tiện, cán bộ nghỉ hưu, hộ khẩu thường trú tại khu 3, xã Vĩnh Chân, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ là người có chữ ký ở giấy xác nhận trên.
Khách quan mà nói, giấy xác nhận của cụ Tiện chứa đựng nhiều thông tin có lợi cho cụ Thêm trong hành trình đi tìm công lý. Song, chứng cứ pháp lý quan trọng nhất là hai bản án sơ, phúc thẩm và lý do vì sao cụ Trần Văn Thêm được tha tù (không phải trả án) hiện đang ở đâu, do ai quản lý thì không ai biết. Do vậy, bản xác nhận của cụ Tiện chỉ có giá trị tham khảo!?
Tia sáng mong manh
Tuổi cao, sức yếu, cộng với bệnh tật trong người làm cụ Trần Văn Thêm có biểu hiện lẩn thẩn. Ai cũng bảo phúc của gia đình lớn nên cụ mới được về nhà và sống đến ngày hôm nay với con cháu.
Tuổi già như ngọn nến trước gió, ước nguyện cuối đời của cụ là được cơ quan pháp luật nhìn nhận, đánh giá lại vụ án năm xưa một cách khách quan, đúng pháp luật. Có như vậy, cụ mới thanh thản khi về nơi suối vàng.
Trong năm 2014, một người cháu trong dòng họ của cụ có việc liên quan đến pháp luật, phải nhờ đến sự giúp sức của công ty Luật TNHH Hoà Lợi (đoàn Luật sư TP.Hà Nội). Có luật sư (LS) tư vấn, hỗ trợ pháp lý, công việc của cháu cụ Thêm bước đầu tiến triển tốt đẹp.
Khi tiếp xúc với LS, cháu cụ Thêm có kể lại chuyện của cụ cho LS Vũ Văn Lợi - Giám đốc công ty Luật TNHH Hoà Lợi nghe. Nghe xong câu chuyện, LS Lợi yêu cầu gia đình đưa đến gặp cụ Trần Văn Thêm. Đồng cảm với nỗi gian truân trên hành trình tìm công lý của cụ Thêm, LS Lợi đã quyết định tư vấn miễn phí giúp cụ Thêm.
Tâm sự với PV, LS Vũ Văn Lợi xúc động nói: “Đọc các văn bản của các cơ quan tiến hành tố tụng trả lời ông Trần Văn Thêm, tôi thấy hồ sơ rất yếu và thiếu. Đến như VKSNDTC (cơ quan giám sát việc thực thi pháp luật) còn không tìm thấy tài liệu liên quan đến vụ án của ông Thêm như ông trình bày trong đơn và cho rằng không có căn cứ để xác định ông đã bị xét xử oan. Chúng tôi không nản chí vì trong thâm tâm nghĩ ông Thêm bị oan thật”?!
Bằng kinh nghiệm nhiều năm trong nghề thầy cãi, LS Lợi nghĩ ngay đến chuyện người đi tù về địa phương thì công an an sở tại phải có hồ sơ tư pháp về người đó để quản lý, giáo dục.
Không để phí thời gian, LS Lợi tìm ngay đến Công an tỉnh Bắc Ninh, nơi các cơ quan thụ lý đơn kêu oan của cụ Thêm chưa hề đặt chân đến.
Trời không phụ lòng người, niềm vui đến sớm khi công ty Luật TNHH Hoà Lợi nhận được công văn 293 ngày 5/11/2015 của phòng Hồ sơ Công an tỉnh Bắc Ninh với nội dung: Phúc đáp công văn số 25 ngày 25/9/2014 của công ty TNHH Luật Hoà Lợi về việc đề nghị Công an tỉnh Bắc Ninh kiểm tra hệ thống hồ sơ lưu trữ để tìm kiếm hồ sơ vụ án giết người xảy ra tại huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phú năm 1970. Phòng Hồ sơ cho biết, hiện Công an tỉnh Bắc Ninh có lưu trữ hai hồ sơ có liên quan tới vụ án giết người xảy ra tại huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phú năm 1970.
Bị cáo trong vụ án có tên Trần Văn Thêm (SN 1937, quê quán xã Hoà Bình, huyện Yên Phong, tỉnh Hà Bắc). Vì thời gian xảy ra vụ án đã lâu, điều kiện phục vụ công tác lưu trữ còn rất hạn chế, do vậy tài liệu trên đều bị nhoè, giấy mục nát, khó có khả năng phục chế.
LS Vũ Văn Lợi kể giọng hồ hởi: “Công an tỉnh Bắc Ninh đã cung cấp cho chúng tôi hai bản án hình sự sơ thẩm của TAND tỉnh Vĩnh Phú và bản án phúc thẩm của Tòa Phúc thẩm TANDTC mực đã bị nhoè, giấy bắt đầu mục nát, phải dùng máy soi hiện đại mới đọc được. Theo đó, bản án sơ thẩm tuyên án tử hình đối với cụ Trần Văn Thêm, bản án phúc thẩm giữ nguyên mức án sơ thẩm. Chúng tôi đã cử người lên cục Hồ sơ nghiệp vụ Cảnh sát (C53, bộ Công an), đề nghị xin sao chụp hồ sơ vụ giết người xảy ra cách đây 45 năm tại huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phú”.
Không thỏa mãn với hai bản án vừa tìm được, LS Lợi và các cộng sự của mình cất công về hiện trường xảy ra vụ án cách đây hơn 40 năm, tìm gặp bà Phùng Thị Sứng (75 tuổi, chị gái đối tượng Phùng Thanh Nhàn, người được cho là hung thủ giết ông Nguyễn Khắc V.).
Trong giấy xác nhận và đề nghị của bà Phùng Thị Sứng (hiện đang trú tại thôn Phần Thạch, xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc) do công ty TNHH Luật Hòa Lợi cung cấp cho PV (bản phô tô) có nội dung: “Tôi được ông Nguyễn Văn Hòa - Công ty TNHH Luật Hòa Lợi đến cho gia đình biết, cơ quan công an và TAND tỉnh Vĩnh Phú, Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao đã bắt giam và kết án tử hình ông Trần Văn Thêm về tội giết ông Nguyễn Khắc V. trong vụ án ở lều cắt tóc cầu Diện, xã Đồng Tĩnh đêm 23/7/1970. Tôi thấy nếu đúng như vậy là oan ức cho ông Trần Văn Thêm vì Phùng Thanh Nhàn, em trai tôi là người cướp tài sản, đánh bị thương ông Nguyễn Khắc V. và ông Trần Văn Thêm ở lều cắt tóc cầu Diện đêm 23/7/1970. Sau khi đưa đến bệnh viện, ông V. đã chết. Em tôi đã bị TAND tỉnh Vĩnh Phú đưa ra xét xử”.
Trong giấy xác nhận, bà Sứng đề nghị TANDTC và VKSNDTC xem xét minh oan cho ông Trần Văn Thêm.
Hiện tại, tất cả các văn bản nêu trên đã được công ty TNHH Luật Hòa Lợi gửi đến các cơ quan pháp luật để xem xét, giải quyết theo đúng trình tự tố tụng hình sự.
Hồ sơ vụ án không thể “bốc hơi”?
Trao đổi với PV, LS Vũ Văn Lợi nêu quan điểm: Những năm 1975- 1976, công tác quản lý hồ sơ vụ án không thể có điều kiện về vật chất và trình độ chuyên môn, khoa học kỹ thuật hiện đại bằng bây giờ. Tuy nhiên, với một vụ án giết người, cướp của, bị cáo bị cả cấp sơ thẩm lẫn phúc thẩm đều tuyên án tử hình, sau đó bị cáo được cơ quan tiến hành tố tụng trả tự do, mà đến giờ các cơ quan hữu quan lại trả lời là không có hồ sơ thì quá vô lý.
Thiên Long
