Lãi suất cho vay: Liệu có được giảm và giữ ổn định lâu dài?

(ĐSPL) - Giảm lãi suất cho vay, không chỉ lợi nhuận ngân hàng giảm mà còn ảnh hưởng tới cả “sức khỏe” của ngân hàng.

Lãi suất cho vay: Vừa giảm vừa…run

Sau lời hứa cam kết hạ lãi suất được lãnh đạo NHNN đưa ra, một số NH lớn đã đồng thời hạ lãi suất cho vay thêm khoảng 0,5%/năm, áp dụng lãi suất trung, dài hạn tối đa 10% đối với các doanh nghiệp. Tuy nhiên, đây liệu có thể trở thành xu hướng và có được giữ ổn định hay không vẫn là một câu hỏi bỏ ngỏ.

Thông tin trên VnEconomy, hiện nay, cũng như nhiều thời điểm trước đây, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng rất thấp, nhưng lãi suất các ngân hàng cho vay doanh nghiệp vẫn ở mức cao. Thị trường đang chờ đợi những tác động cụ thể và rõ rệt hơn từ Ngân hàng Nhà nước, để lãi suất cho vay thực sự giảm được như mong muốn và định hướng Chính phủ đã đề ra.

Định hướng giảm lãi suất cho vay Chính phủ đặt trực tiếp đối với Ngân hàng Nhà nước, nhưng thực tế lại đang thể hiện những trở ngại nằm ngoài chủ động hoặc khả năng can thiệp được trực tiếp của nhà điều hành chính sách tiền tệ.

Những trở ngại này đang đặt nhà điều hành vào tình thế, nói một cách dân dã thì vừa giảm lãi suất vừa… run.

Thông tin cập nhật, tháng 5/2016, tháng thứ 8 liên tiếp lạm phát tăng và có chiều hướng tăng mạnh lên. Bên cạnh chỉ đạo giảm lãi suất cho vay mà Chính phủ đặt ra, mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 5% cũng gắn trực tiếp với Ngân hàng Nhà nước.

Một mặt, cả hai mục tiêu trên thực hiện đến một mức độ nào đó sẽ như mâu thuẫn. Mặt khác, có những yếu tố lại nằm ngoài khả năng kiểm soát và điều tiết của Ngân hàng Nhà nước.

Như với quan ngại lạm phát tăng trở lại, bên cạnh việc giám sát và điều tiết các yếu tố lạm phát lõi liên quan đến chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước không thể tham gia vào xử lý được các yếu tố trọng yếu khác, như giá xăng dầu, giá điện, giá các dịch vụ y tế… Mà những yếu tố này đã và đang thể hiện áp lực.

Và như các chuyên gia cảnh báo thời gian qua, giảm lãi suất vẫn luôn phải dè chừng biến động tỷ giá. Thực tế tỷ giá USD/VND cũng đang có biểu hiện nhấp nhổm.

Trên thị trường liên ngân hàng, những phiên từ đầu tuần này giá USD liên tục tăng, đến hôm qua (25/6) đã ở trên mức 22.360 VND. Điều này có nghĩa hoạt động mua vào ngoại tệ suốt từ đầu tháng 2/2016 của Ngân hàng Nhà nước có thể đã bị gián đoạn, khi giá mua vào của Sở Giao dịch vẫn yết ở 22.300 VND.

Trên biểu niêm yết của các ngân hàng thương mại, mức cao nhất đến sáng 26/5 đã lên tới 22.420 VND (tại Techcombank), phổ biến là 22.380 VND.

Khó giảm lãi suất cho vay do hệ thống ngân hàng yếu?

Thông tin trên báo Dân Việt, nhìn vào báo cáo tài chính quý I.2016 của một số ngân hàng lớn có thể thấy, các ngân hàng làm được bao nhiêu lợi nhuận đều bị trích lập dự phòng rủi ro, chi phí này đã “ăn mất” lợi nhuận. Do vậy, nếu phải giảm lãi suất cho vay, không chỉ lợi nhuận ngân hàng giảm mà còn ảnh hưởng tới cả “sức khỏe” của ngân hàng.

Thực tế, nhiều doanh nghiệp nhỏ phản ánh họ không tiếp cận được vốn ngân hàng với lãi suất thấp như nhiều ngân hàng công bố.

Hiện các ngân hàng đang sử dụng tỷ lệ vốn ngắn hạn để cho vay trung và dài hạn ở mức cao, theo NHNN. Một khi không thể điều tiết được nguồn vốn thì rất khó để giảm lãi suất. Bởi các ngân hàng phải cố gắng huy động thật nhiều để kịp xoay vòng vốn cho vay mới. Lãi suất huy động tăng thì rất khó nói đến chuyện giảm lãi suất cho vay.

Chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, để giảm được lãi suất, trước mắt NHNN cần phải sử dụng chính sách tái cấp vốn với lãi suất thấp, điều này sẽ giúp các ngân hàng có thanh khoản. Bên cạnh đó, cần phải giúp các ngân hàng xử lý nợ xấu để có một dòng tiền thực quay trở về hệ thống ngân hàng.

Thông tin trên báo Lao động, tại báo cáo tình hình kinh tế tháng 4 và 4 tháng đầu năm 2016 vừa được Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia công bố, thời gian qua, thanh khoản NH có dấu hiệu chịu áp lực, đẩy lãi suất liên NH (LNH) tăng mạnh trong tuần từ 4 - 8.4 tại tất cả các kỳ hạn (tăng 1 điểm % so với tuần cuối tháng 3).

Nguyên nhân xuất phát từ nhóm các NH thương mại có tỉ lệ LDR (cho vay so với vốn huy động) và tỉ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung - dài hạn cao hơn mức dự kiến điều chỉnh Thông tư 36. Ngoài ra, lãi suất LNH thời gian qua tăng chủ yếu do áp lực từ tăng lãi suất huy động trên thị trường, bởi các NH đang tăng dự trữ vốn phục vụ cho nhu cầu tín dụng tăng cao hơn trong quý II.

Cũng theo Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, lãi suất huy động tăng đã đẩy lãi suất cho vay tăng nhẹ lên mức 9,3 -11%/năm đối với các khoản vay trung và dài hạn. Một số NH thương mại nâng lãi suất cho vay dài hạn (từ 12 - 60 tháng) lên tới 11,5%. Đối với các lĩnh vực ưu tiên, mặt bằng lãi suất phổ biến ở mức 6 - 7%/năm đối với ngắn hạn và 9 - 10,5%/năm cho trung và dài hạn.

Số liệu thống kê của NHNN cho thấy, trong tuần cuối tháng 4, mặt bằng lãi suất cho vay phổ biến đối với các lĩnh vực ưu tiên ở mức 6 - 7%/năm đối với ngắn hạn, các NH thương mại nhà nước tiếp tục áp dụng lãi suất cho vay trung và dài hạn phổ biến đối với các lĩnh vực ưu tiên ở mức 9 - 10%/năm. Lãi suất cho vay các lĩnh vực sản xuất kinh doanh thông thường ở mức 6,8 - 9%/năm đối với ngắn hạn; 9,3 - 11%/năm đối với trung và dài hạn.

Lãnh đạo một NHTMCP ở TPHCM cho biết, hiện nay trong bối cảnh tín dụng đang tăng mạnh, phần lớn các NH đang “lạm dụng” sử dụng nguồn vốn ngắn hạn để cho vay trung và dài hạn. Một khi không thể điều tiết được nguồn vốn thì rất khó để giảm lãi suất. Bởi vì các NH phải cố gắng huy động thật nhiều để kịp xoay vòng vốn cho vay mới, lãi suất huy động lên nghĩa là chi phí vốn tăng thì rất khó nói chuyện giảm lãi suất.

Chính vì vậy, câu hỏi liệu lãi suất có được giảm và giữ ổn định lâu dài hay không vẫn chưa thể có câu trả lời chắc chắn!