1
Trời Đà Lạt lành lạnh, hơi đỏng đảnh, cũng nhiều người lăn ra ốm. “Tỉnh” ốm, tụ tập bạn bè là mình nhớ món xắp xắp. Không phải nhớ mà là thèm. Mụ bạn trợn mắt: mới ốm dậy mà ăn chi món đó! Mình bảo: ờ, khoái mỗi món món đó, có đi ăn không?
Xắp xắp 10k một xuất.
Hục hoặc mãi rồi mọi người cũng đi ăn. Mặc kệ mụ bạn trợn mắt và lèm bèm không ngớt rằng: đu đủ xanh, phổi bò, đậu phụng... toàn thứ độc mà ăn vào, mai rên rỉ đừng kêu, mình vẫn gắp lấy gắp để!
Đu đủ xanh, phổi bò, đậu phộng, rau quế, ...
Món này đến giờ chưa ai giải thích nổi vì sao có tên xắp xắp, chỉ biết ăn vặt cũng khoái mà nhậu cũng khoái!
Chỉ còn biết miêu tả: hấp dẫn! Mắm me, đu đủ giòn sừn sựt, đậu phộng giòn tan thơm bùi béo, phổi bò (heo), gan heo rim kỹ thơm mùi ngũ vị hương, ớt cay...! Vừa ăn vừa hít hà ... trời thì lành lạnh ... Duyên hết biết !
Không thể thiếu rau quế, thiếu là mất ngon ngay. Đu đủ thì bào bằng dao hai lưỡi cũng được, nạo bằng bàn nạo cũng được. Xắt bằng dao hai lưỡi thì sợi đu đủ cứng và lồng khồng hơn là nạo. Nạo sẽ ra sợi mềm nhưng giòn, và khi gắp bỏ vào đĩa trông gọn ghẽ hơn, mà cũng lợi cho người ăn hơn vì phải được gắp nhiều mới cảm thấy đầy đặn.
Không có rau quế là không đúng kiểu ...
Đu đủ gọt bằng dao hai lưỡi ...
Đu đủ nạo lông bông ...
Nhân ăn cùng đu đủ làm bằng phổi bò (heo), ướp ngũ vị hương, mắm, tỏi, chút đường, rim thật kỹ... Cực nhất khâu này đấy! Phải chọn phổi trắng, bóp rửa kỹ, cắt miếng bằng bàn tay, mỏng nửa đốt ngón tay, rửa lại cho đến khi nước trong veo mới ướp; sau đó rim cho khô, cắt nhỏ bằng cỡ chiếc đũa rồi rim tiếp cho đến khi khô và đen nhánh là được !
Mắm me, đậu phộng, tương ớt...thêm vào, cay cay mới ngon !
Thỉnh thoảng khi đi chợ Đà Lạt, nếu không vội về mình hay nhẩn nha đứng xem mấy dì bào đu đủ xanh để làm xắp xắp, thiệt là đã con mắt!
Đu đủ xanh ở chợ Đà Lạt để nạo (gọt) làm xắp xắp.
Cảnh tượng này rất đặc trưng ở chợ Đà Lạt.
Món xắp xắp này, hình như chỉ Đà Lạt có. Mấy lần đi nơi khác mình cũng hay liếc liếc kiếm coi có không mà không thấy. Chỉ thấy món gỏi khô bò đu đủ, ăn không mấy quen.
Không đâu có món xắp xắp như ở Đà Lạt.
