Điều quan trọng nhất để tránh tai biến là các sản phụ phải đi khám thai định kỳ. Ảnh: Dương Ngọc

Tai biến hàng đầu

Đã 6 năm trôi qua nhưng chị Hồng (An Lão, Hải Phòng) không thể quên được giây phút phải giành giật sự sống khi sinh đứa con đầu lòng. Thai nhi quá lớn khiến chị bị băng huyết ngay sau sinh. “May có sự cứu chữa kịp thời của các bác sĩ, nếu không có lẽ giờ này tôi đâu có được dắt tay con bước vào lớp 1 như thế này”.

Tuy nhiên, không phải tất cả các sản phụ bị tai biến băng huyết đều có được hạnh phúc như chị Hồng. Nhiều đứa trẻ đã phải rời xa mãi mãi người mẹ mang nặng đẻ đau ra mình ngay từ lúc lọt lòng. Anh Minh (Quốc Oai, Hà Nội) vẫn chưa hết đau đớn trước cái chết của người vợ. Cách đây 2 năm, sau khi sinh đứa con thứ 3 vợ anh đã vĩnh viễn không còn cùng anh chăm sóc các con khôn lớn. Gánh nặng của cảnh “gà trống nuôi con” đã khiến sức lực của người đàn ông 35 tuổi này như cạn kiệt. Anh cho biết, do không thăm khám định kỳ nên vợ anh không biết mình bị tiền sản giật. “Chúng tôi đã quá chủ quan, những lần trước thấy sinh đẻ bình thường nên lần này vợ tôi đã không thường xuyên đi khám thai. Lúc trở dạ ở trạm xá, máu chảy nhiều quá cấp cứu không kịp…” – anh nghẹn ngào.

“Mẹ tròn con vuông” là niềm mong mỏi và là hạnh phúc của biết bao gia đình. Nhưng sinh nở cũng là nỗi lo canh cánh của rất nhiều bà mẹ mang thai và gia đình họ. Mỗi ngày, trên thế giới có 1.000 bà mẹ tử vong do tai biến sản khoa và mỗi năm 10 triệu phụ nữ không có cơ hội sống để hoàn thành thiên chức làm mẹ. TS.BS Lưu Thị Hồng – Phó Vụ trưởng Vụ Sức khỏe bà mẹ trẻ em (Bộ Y tế) cho biết: Ở Việt Nam, ước tính  mỗi năm có khoảng 2.000 bà mẹ tử vong bởi các tai biến đặc thù nhất và cũng nguy hiểm nhất (băng huyết, tiền sản giật, vỡ tử cung, nhiễm khuẩn hậu sản, uốn ván rốn, phá thai không an toàn), trong đó cao nhất vẫn là do băng huyết.

Thông thường, các ca bị băng huyết sau sinh do các nguyên nhân bị đờ tử cung, sót nhau, sang chấn vùng sinh dục, rối loạn đông máu… Trong số khoảng 30.000 sản phụ sinh tại Bệnh viện Hùng Vương mỗi năm, băng huyết sau sinh chiếm tỷ lệ từ 1,5%-2%, trong đó có 35% phải truyền máu. Tại Bệnh viện Từ Dũ tai biến băng huyết sau sinh chiếm khoảng 2%-10% tổng số ca. Khảo sát trong nhiều năm liền tại Bệnh viện này, mỗi năm có ít nhất 100 trường hợp sản phụ bị băng huyết sau sinh trong tình trạng nặng. Theo TS Vũ Bá Quyết, Phó Giám đốc BV Phụ sản Trung ương, trung bình mỗi tuần tại bệnh viện có khoảng 3 – 4 ca bị băng huyết sau sinh phải truyền máu.

Các bác sĩ chuyên khoa khuyến cáo đối với những người đẻ dày, đẻ nhiều, nguy cơ tai biến băng huyết cao. Theo BS Nguyễn Thị Thanh Hà, Trưởng Khoa Sản BV ĐH Y Dược TP HCM, một nguyên nhân các sản phụ cần lưu ý tránh tai biến băng huyết là các bà mẹ hiện nay mang thai khá to. Với điều kiện đời sống được nâng lên như hiện nay, chế độ dinh dưỡng của các bà mẹ tăng lên hơn so với trước nên nhiều trẻ sơ sinh nặng từ 4 - 5kg. Đây là nguyên nhân khiến tử cung mẹ giãn quá cỡ, nhão cơ và không co lại như bình thường, dễ dẫn đến tình trạng băng huyết. Một nguyên nhân nữa khiến sản phụ bị băng huyết sau sinh là do nạo phá thai nhiều lần. Niêm mạc tử cung bị tổn thương, nhau thai cài răng lược bám vào cơ tử cung. Những trường hợp này có thể bị cắt bỏ tử cung do xuất huyết không cầm được.

TS Vũ Bá Quyết khuyến cáo, các sản phụ khi khám thai phát hiện các bệnh bất thường phải đến ngay chuyên khoa; phải tăng cường đào tạo các bác sĩ chuyên khoa giỏi, phát hiện sớm rau tiền đạo để có thể chỉ định mổ sớm; cho vào nằm viện để quản lý theo dõi, xử lý kịp thời. TS.BS Lưu Thị Hồng nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất là phải luôn kiểm tra hiện tượng ra máu đường dưới sau đẻ để xử trí ngay tránh trường hợp rơi vào tình trạng luẩn quẩn: Bị đờ tử cung – ra máu nhiều – rối loạn đông máu – đờ tử cung… khiến khó cứu chữa.