Sốt ở trẻ nhỏ: điều các cha mẹ chưa biết

Cơ thể con người là một “cỗ máy” cực kỳ thông minh. Cỗ máy này được trang bị một hệ thống phòng vệ – cảnh báo. Hệ thống này sẽ được kích hoạt khi phát hiện có sự xâm nhập của các loại virus (siêu vi), vi khuẩn, mà dấu hiệu của nó ta thường gọi là sốt.

Sốt là một triệu chứng, không phải bệnh lý! Sốt có nhiệm vụ khởi động hệ miễn dịch của cơ thể nhằm tạo đề kháng chống lại sự xâm nhập bất hợp pháp của các loại siêu vi, vi khuẩn và sự gia tăng nhiệt độ của cơ thể được xem là một dấu hiệu cảnh báo.

Sốt ở trẻ nhỏ: điều các cha mẹ chưa biết.

Hầu hết các cơn sốt (từ 37,8 đến 40°C) mà trẻ mắc phải đều không nguy hiểm, do đó việc “chặn” sốt không mang ý nghĩa gì với bé ngoại trừ việc trấn an tinh thần cha mẹ của bé.

Sốt là một phản ứng của sự khỏe mạnh

Dù bạn nghe nói gì đi nữa, sốt sẽ không làm tổn thương não của con bạn. Thậm chí những cơn co giật do sốt cao cũng chưa từng được chứng minh là gây hại cho não của bé.

Nhiệt độ tăng cao là cách cơ thể của chống lại những “kẻ xâm lược” và thực sự là một dấu hiệu của sự khỏe mạnh. Sốt chẳng phải là điều hay ho – nhưng hệ thống miễn dịch của bé đã làm chính xác những gì cần làm.

Đối với trẻ dưới 3 tháng tuổi, sốt rất nguy hiểm

Nếu bé dưới 3 tháng tuổi có nhiệt độ trên 38°C thì cần được đưa đến gặp bác sĩ ngay lập tức.  Mẹ không dùng thuốc hạ sốt cho bé trừ khi được bác sĩ cho phép.

Sốt ở bé dưới 3 tháng tuổi rất nguy hiểm vì trẻ sơ sinh không có dấu hiệu nhiễm trùng nặng như các bé lớn. Trẻ sơ sinh có thể bị nhiễm trùng máu mà không có các triệu chứng điển hình.

Trẻ sơ sinh bị sốt có thể kiểm tra máu và nước tiểu để xác định xem có bị nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc chọc dò tủy sống để xem có viêm màng não không.

Cơn sốt chỉ bắt đầu từ 38°C

Bé tỉnh dậy với đôi má đỏ ửng, da nóng hừng hực. Chiếc nhiệt kế đã khẳng định nghi ngờ của bạn khi chỉ đến con số 37°8. Bạn cuống cuồng lục tung đống thuốc hoặc tìm kiếm số điện thoại của bác sĩ?

Trên thực tế thì trong trường hợp này bé thậm chí còn chưa đủ điều kiện để được coi là sốt. Ngay cả đối với trẻ sơ sinh nhỏ tuổi nhất, nhiệt độ bình thường của cơ thể có thể thay đổi trong khoảng 37°C đến dưới 38°C.

Nhiệt độ cơ thể trẻ em, cũng như như nhiệt độc cơ thể người lớn, có thể tăng nhẹ vì nhiều lý do, từ vận động đến tắm nước ấm hay mặc quá nhiều đồ. Hơn nữa, nhiệt độ cơ thể có xu hướng tăng vào chiều tối và hạ vào sáng sớm.

Vì vậy, trừ khi con số hiển thị trên nhiệt kế là 38°C hoặc hơn thì hãy nghĩ đến việc hạ sốt cho bé cưng của bạn.

Điều trị các triệu chứng, không phải con số

Nhiều cha mẹ tin rằng càng sốt cao, bé càng ốm nặng hơn nhưng điều đó không đúng. Một em bé sốt tới 39°4 độ vẫn có thể nằm chơi trên giường. Trong khi một em bé sốt 38°3 có thể quấy khóc, mệt mỏi và cần bạn ở bên mọi lúc, mọi nơi.

Thay vì tập trung vào biến động của nhiệt kế thì bạn nên chú ý đến các dấu hiệu khác để xác định xem con bạn ốm thế nào để đưa bé đến gặp bác sĩ kịp thời hay chỉ cần theo dõi tại nhà.

Đo nhiệt độ ở hậu môn là chính xác nhất

Bạn có thể chần chừ trong việc đo nhiệt độ cho bé theo cách này – nhưng cách tốt nhất để có được nhiệt độ chính xác là sử dụng nhiệt kế trực tràng.

Chỉ có nhiệt kế trực tràng mới cho nhiệt độ cơ thể chính xác. Nhiệt kế nách, trán và tai vẫn bị sai số.

Ngoài nhiệt kế trực tràng thì những loại nhiệt kế còn lại thường cho kết quả cao hơn thực tế, việc sử dụng chúng có thể dẫn đến căng thẳng không cần thiết cho cha mẹ.

Đa phần các phụ huynh chỉ lưu tâm đến nhiệt độ và tìm mọi cách để hạ sốt thay vì quan sát hành vi và biểu hiện của bé. Như phương pháp lau mát được “lưu truyền” chỉ có tác dụng giảm nhiệt độ bề mặt da chứ không thể hạ sốt – nhiệt độ từ bên trong cơ thể. Bên cạnh đó, việc lau mát có thể làm bé cảm thấy lạnh và khó chịu hơn vì bề mặt da bị giảm nhiệt đột ngột. 

Hiện nay có thêm “phương pháp” cao dán hạ sốt, nhưng thiết nghĩ việc lau mát toàn thân không có tác dụng thì việc chỉ làm mát vùng trán hiệu quả cũng không nhiều. 

Đấy là chưa kể đến tác dụng phụ của nó là gây ra bệnh “viêm màng túi” ở phụ huynh. Bên cạnh đó, cũng nhiều phụ huynh hiểu sai về việc tắm nước lạnh là để trẻ hạ sốt trong khi mục đích chính chỉ đơn giản là vệ sinh thân thể cho bé. Đặc biệt lưu ý: không dùng nước pha rượu (dù loãng) để lau mình, tắm rửa vì trẻ sẽ hít phải hơi rượu và dẫn đến hôn mê.