Thực hư gừng gió chữa bách bệnh khiến người Nam Bộ đổ xô đi tìm

“Thần dược” mà mọi người đổ xô đi tìm là một loại cây mọc dại mà người dân thường gọi là gừng gió. Trước lời đồn có thể chữa bách bệnh, nhiều người đã không quản đường sá xa xôi sang tỉnh Tây Ninh xin củ gừng gió về trị bệnh.

Đổ xô đi tìm “thần dược”

Trong một chuyến công tác tại ấp Phước An, xã Phước Ninh, huyện Dương Minh Châu (Tây Ninh), tại một quán nước, PV thấy người dân đang xì xào bàn tán về việc thời gian gần đây rất nhiều người ở tỉnh khác đến tìm, xin, mua củ gừng gió với mục đích chữa bệnh. Không những thế, theo lời những người dân cất công tìm kiếm thì củ gừng gió có thể chữa trị bách bệnh (?!).

Chị Lưu Thị Thanh (35 tuổi, một người dân sống trong ấp Phước An) cho hay: “Vào thời điểm cách đây 2 năm cũng rộ lên chuyện tương tự khiến người người, nhà nhà đến Tây Ninh xin gừng gió về chữa bệnh. Nhưng cụ thể thực hư ra sao thì tôi không rõ lắm. Người ta còn nói, củ gừng mọc dại mới tốt cho việc chữa bệnh, còn củ gừng mà nhiều nơi có thể trồng được hoặc được bày bán trên thị trường để làm gia vị nấu nướng thì lại không tốt bằng. Cũng chính vì thế, người dân ở khắp nơi đến tỉnh Tây Ninh này tìm mua gừng gió. Bởi, tỉnh Tây Ninh có địa hình và khí hậu khá thuận lợi cho những cây mọc dại phát triển, ắt nơi đây sẽ có nhiều củ gừng gió khiến mọi người đổ về Tây Ninh tìm kiếm. Nếu xin ít thì còn dễ, chứ nếu mua với số lượng lớn thì không dễ chút nào. Thậm chí phải chờ người đi tìm, đi đào thì ắt phải trả tiền công cho người ta rồi. Tôi nghe nói tiền công và tiền bán cũng được kha khá, một người có thể kiếm được 300 ngàn/ngày.”

Theo lời kể của chị Thanh, chúng tôi tìm đến vợ chồng anh Lạc, chị Bảo – những người hay được thuê đi thu mua, tìm kiếm gừng gió. Anh chị cho biết: “Chúng tôi có tìm gừng gió trong những ngày rảnh rỗi, bởi công việc đi tìm và đào bới củ gừng chiếm mất khá nhiều thời gian mà tiền công không  mấy cao. Hai vợ chồng đi tìm cả ngày, tính tiền công cũng chỉ được 200 – 300 ngàn đồng/ngày. Những người đến mua hầu hết là những người quen thân giới thiệu. Đến đây, họ giải thích cho chúng tôi nghe về tác dụng của gừng gió, và chỉ ra những trường hợp chữa khỏi bệnh nhờ củ gừng mọc tự nhiên”.

Chị Bảo kể về một trường hợp dùng gừng gió chữa bệnh: “Đó là trường hợp của người đàn ông tên Đạt ở Bình Dương. Anh này bị bệnh xơ gan cổ chướng. Nghe nói gia đình rất hoàn cảnh, không có tiền chạy chữa ở các bệnh viện lớn nên anh đã quyết định đi tìm hiểu công dụng của những cây thuốc Nam trên các phương tiện thông tin đại chúng. Sau khi tham khảo kỹ, anh Đạt lên tìm gia đình chúng tôi, nhờ chúng tôi tìm hộ một vài lạng gừng mọc tự nhiên trên đây. Mà cũng thật thần kỳ, sau hai tháng sắc gừng đun uống, bệnh tình của anh khỏi hẳn.Tôi kể câu chuyện này cho một vài người bạn nghe nên hiện giờ nhiều người nhờ vợ chồng tôi đi kiếm giúp. Một số người khác sau khi nghe chuyện cũng  đích thân đi tìm củ gừng gió về cho người thân chữa bệnh”.

Chị Lâm Thị Có, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Phước Ninh, cho biết: “Sự việc người ở nơi khác đến đây khá nhiều, nhưng họ đến với mục đích gì thì tôi không hề hay biết. Trong thời gian vừa qua tôi cũng nghe nói có một vài người đến tìm, xin, mua củ gừng gió về chữa bệnh. Tôi cũng đã tìm hiểu về loại gừng gió này, thực tế nó cũng giúp ích rất nhiều đến sức khỏe của con người. Nhưng lạm dụng quá mức về công dụng của loại gừng gió này thì đó là một sai lầm hoang tưởng”.

Gừng gió không có tác dụng chữa bách bệnh. Ảnh minh họa.

Công dụng thực của gừng gió chữa bách bệnh?

Một người dân nơi đây kể, nhiều gia đình có người bệnh bị ung thư đã đi tìm củ gừng về chữa trị. Bởi, sau nhiều ngày đi chữa mà không khỏi, họ rơi vào  bế tắc. Với tâm lý “có bệnh thì vái tứ phương”, họ đã thử tìm gừng gió về chữa bệnh. Như một gia đình ở Bù Gia Mập (Bình Phước) đến đây tìm củ gừng về chữa bệnh ung thư cho con. Sau nhiều ngày sắc củ ra uống nhưng bệnh không hề thuyên giảm mà ngày càng nặng hơn. Sau một thời gian uống gừng gió không khỏi, gia đình đã ngừng mua gừng gió.

Kể về câu chuyện trên, y sư Nguyễn Viết Xô (Trưởng phòng khám từ thiện chùa Kỳ Quang 2, Gò Vấp) cho biết: Gừng gió có nhiều công dụng thật, nhưng để chữa được bệnh ung thư là điều không thể. Gừng gió còn có tên khác: riềng gió, ngải xanh, ngải mặt trời, riềng dại, gừng dại, gừng/giềng. Tên khoa học: Zingber zerumber (L) sm thuộc họ gừng: Zingiberaceae. Cây cao từ 1 – 1,3m, thân rễ dạng củ phân nhiều nhánh, lúc củ non có màu vàng thơm. Củ càng già càng to, chắc; trong  ruột có màu vàng, có mùi thơm ngọt, dễ chịu. Lá mọc xếp lớp, không cuống, thuôn dài đầu dọn, phía trên màu xanh lục, hơi nhạt ở phía dưới; bẹ nhẵn, trừ phía trên có lông…; cụm hoa dài 30 – 60 cm, phủ đầy vẩy, mép có mang lông hoa hình trứng mọc thẳng từ thân rễ thường có màu lục, khi già màu hồng đỏ đài và tràng màu trắng cánh môi màu vàng nhạt. Quả hình bầu dục, hạt màu đen, có áo hạt mềm màu trắng, mùa có hoa vào tháng 5 – 6. Cây gừng gió mọc  hoang ở khắp nơi, chịu đất ẩm ướt – mát, bìa rừng, ven suối, đất núi rậm. Có thể trồng trong chậu kiểng để nơi râm mát ở gia đình, thuộc loại cây cảnh đẹp.

Phân tích về dược lý trong củ gừng gió, y sư Nguyễn Viết Xô cũng cho hay. Gừng gió có nhiều tinh dầu, dầu béo và nhựa. Trong tinh dầu có 13% các monoterpen và nhiều sesquiterpen, trong đó humulen chiếm 27%; monocyclic, sesquiterpen seton, zerumbom  37,5%. Gừng gió có vị đắng, cay, tính ấm có tác dụng chữa phong hàn, giảm đau, trị ứ huyết, chứng trúng gió, chóng măt nôn nao ngất xỉu, quan trọng hơn là tác dụng tẩy độc, bồi dưỡng sau sinh, kích thích tiêu hóa, ăn ngon, ngủ tốt, da dẻ hồng hào … Thân rễ gừng gió 20-30g, rửa sạch giã nhỏ, thêm ít rượu chắt nước uống chữa trúng gió bị ngất, lấy bã chưng nóng xoa xát khắp người trị chứng tê chân lạnh.

Thường dùng thân rễ thái mỏng ngâm trong rượu với liều 40 – 50g tươi hay sấy khô trong một chai nước 650ml, ngâm trong thời gian 15 – 20 ngày, gạn xác lấy nước uống mỗi 3 ly nhỏ như khai vị rất tốt với những bệnh nhân suy dinh dưỡng (trừ xơ gan cổ chướng). Thân rễ gừng gió giã nát cùng với lá chàm mèo, đắp làm thuốc cầm máu vết thương. Zarambom, thành phần chính của tinh dầu gừng gió ức chế sự phát triển của Microcucocus Pyogenes Var, Aureus và Mycobacterium, Tusberculosis.

Củ rừng gió có tác dụng trong điều trị sơ gan cổ trướng đơn thuần, nghĩa là không có viêm gan siêu vi B, C dương tính, và loại trừ ung thư gan. Mặt khác trong bệnh lí về nội khoa, ngoài việc chẩn đoán dựa vào lâm sàng, sinh học, siêu âm, nó còn dựa trên cơ địa của mỗi người, có người chịu, có người không. Do đó củ gừng gió có tác dụng về nhiều mặt nhưng việc người dân hoang tưởng, lạm dụng quá mức với vị thuốc này là không nên. Khi tìm chọn cây thuốc, chúng ta phải nghiên cứu sâu về công dụng và tác hại của chúng. Bởi, vị thuốc nào cũng có hai mặt của nó. Phải được kiểm chứng bởi các nhà thẩm định y khoa nếu không nó sẽ là con dao hai lưỡi khi người dân vẫn mù mờ về công dụng của chúng. 

Bài đã đăng trên chuyên trang Hôn nhân Pháp luật của báo Đời sống & Pháp luật.

Hưng Thịnh