1
Vắng bóng vì lui về hoạt động ngầm
Từ lâu, hình ảnh các quầy bán thuốc lá ngoại bày bán la liệt, công khai trên các phố giữa Trung tâm Thủ đô Hà Nội đã không còn xa lạ gì với người dân và khách du lịch. Các con phố như Nguyễn Siêu, Hàng Hành, Bảo Khánh và đoạn giao giữa Lê Thái Tổ với Lương Văn Can là những tụ điểm nổi tiếng, tập trung đông nhất dân buôn thuốc lá lậu.
Chỉ cần đi dọc từ đoạn Lương Văn Can ra đến Bờ Hồ, trên đoạn đường chưa đầy 100 mét đã có hàng chục “cửa hàng” thuốc lá di động trú ngụ. Các loại thuốc lá từ bình dân đến cao cấp, từ thuốc lá trong nước đến xì gà nước ngoài đều sẵn có.
Hoạt động kinh doanh tấp nập tại chợ thuốc lá lậu giữa lòng Thủ đô (ảnh chụp từ tháng 3/2014)
Thời gian gần đây, khi lực lượng chức năng ngày càng siết chặt quản lý, thường xuyên kiểm tra, giải tán “chợ” thuốc lá lậu giữa Thủ đô, cấm các hoạt động kinh doanh trái phép hàng cấm quốc gia, thì giới buôn bán thuốc lá lậu đã nhanh chóng lui về hoạt động ngầm, với nhiều thủ đoạn tinh vi hơn.
Các chủ hàng không còn bày bán vỏ thuốc la liệt như ngày trước, thay vào đó, được ngụy trang bằng những chiếc ghế nhựa để uống...trà đá, có kèm theo vài bao thuốc lá để ngầm ra hiệu với khách. Khách muốn mua thuốc chỉ cần nói yêu cầu, ngay lập tức sẽ có người đi đến nơi khác lấy thuốc. Giao dịch chỉ diễn ra trong thời gian ngắn. Nhiều ô tô, xe máy đi qua đây được chào mời tận xe, chỉ cần khách có nhu cầu thì họ mới mang thuốc ra bán, tránh sự để ý của cơ quan Quản lý thị trường.
Chính vì vậy, tuy không còn bày bán công khai với số lượng lớn như trước, nhưng hiện nay, trên các tuyến phố tụ điểm, hoạt động mua bán thuốc lá lậu vẫn tiếp tục diễn ra, mặc cho lệnh cấm được ban hành.
Tuyến phố tụ điểm bán thuốc lá lậu trước đây, nay chỉ còn lác đác vài hàng
“Có cầu thì phải có cung”
Đó là lời của một người bán thuốc lá trên phố Bảo Khánh, khi được hỏi tại sao biết bị cấm mà vẫn bán, chủ hàng cho biết: “Dù không bày bán nhưng khách đi qua vẫn tấp vào hỏi mua thuốc. Mình buôn bán ở đây bao năm, khách cũng quen rồi nên nhiều khi không muốn bán mà khách cứ tìm đến tận nơi”.
Nhiều khách hàng mua thuốc ở đây cũng biết thuốc lá lậu là hàng cấm, nhưng vì thuốc ngoại có hương vị thơm hơn, dễ gây nghiện hơn, nên dù giá có cao hơn một chút so với thuốc lá nội nhưng họ vẫn thích dùng. “Thậm chí, mua nhiều đến mức thành khách quen, chỉ cần dừng xe lại, chủ quán đã mang đúng loại thuốc ra rồi”- Anh Lê Văn Hùng, một khách hàng cho biết.
Việc mua bán thuốc lá diễn ra rất nhanh
Bởi vậy, dù việc kinh doanh, tiêu thụ sản phẩm thuốc lá lậu ở Việt Nam đã bị nghiêm cấm từ lâu, và hiện nay đang ngày càng được thắt chặt quản lý nhưng thực tế cho thấy dù lệnh cấm có ban hành nhưng để chấm dứt được nạn buôn bán thuốc lá lậu là điều không đơn giản.
Ông Nguyễn Trọng Bình, Phó Đội trưởng Đội quản lý thị trường số 1 (Chi Cục Quản lý thị trường Hà Nội) cho biết, hiện các đối tượng buôn thuốc lá lậu thường xé lẻ và phân tán cất giấu hàng tại nhiều địa điểm để tránh bị phát hiện.
Báo cáo của Hiệp hội thuốc lá Việt Nam cho thấy, mỗi năm có gần 1 tỷ bao thuốc lá lậu tràn vào nội địa khiến nhà nước thất thu từ 4.500-6.000 tỉ đồng tiền ngân sách.
Để ngăn chặn thuốc lá nhập lậu, Hiệp hội này kiến nghị cần phải kiểm soát đồng bộ từ biên giới vào đến nội địa và có sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền cơ sở. Đặc biệt là phải đánh mạnh vào đầu ra, các tụ điểm bày bán trên vỉa hè lòng đường.
Hồng Hạnh
