1
Trong chuyến thăm nước Pháp với tư cách là thượng khách của Chính phủ Pháp từ tháng 6 đến tháng 9/1946, Hồ Chủ tịch đã có nhiều cuộc tiếp xúc với báo chí thế giới mà họ còn có những chính kiến, quan điểm khác nhau về chế độ chính trị, họ đang tập trung “săn tin” về Hội nghị Fontainebleau.
Ngoài 26 tờ báo chính trị cánh tả, cánh hữu khác nhau của các Đảng phái, Chính phủ Pháp và các tờ báo miền Tây nước Pháp, còn có một số tờ báo lớn của nước Mỹ, Anh, Trung Quốc cũng có mặt quanh khu vực Hội nghị Fontainebleau. Một số nhà báo tên tuổi thế giới và khu vực châu Âu vào thời kỳ đó rất có cảm tình với Hồ Chủ tịch, họ đã gặp Bác và Thủ tướng Phạm Văn Đồng, phỏng vấn những vấn đề liên quan đến thái độ, lập trường chính trị của phái đoàn Việt Nam. Đáng chú ý là nhà báo Đê-vít-sơn-brum, một nhà báo có uy tín, ảnh hưởng rất lớn đối với Tổng thống Mỹ Eisenhower, Tổng thống Pháp Charles de Gaulle. Trong một cuốn sách của ông được dịch ra tiếng Pháp, tái bản tại Paris năm 1984, đã dành những trang viết sinh động ghi lại nội dung cuộc phỏng vấn Bác Hồ ngày 11/9/1946 tại Saint Cloud (Pháp), ngay thời điểm nóng bỏng của không khí chính trị do phía Chính phủ Pháp âm mưu kéo dài Hội nghị Fontainebleau, cố tình trì hoãn trước những đòi hỏi chính đáng về quyền lợi độc lập dân tộc của phái đoàn Việt Nam. Trước khi Bác Hồ ký Tạm ước 14/9 với Chính phủ Pháp, ngày 11/9/1946, tại Paris, nhà báo Mỹ Đê-vít-sơn-brum đã gặp và phỏng vấn Bác xung quanh vấn đề nói trên. Dưới đây là cuộc phỏng vấn đầy thú vị.
Nhà báo Đê-vít-sơn-brum: “Chủ tịch nghĩ thế nào mà tính đánh lại người Pháp trong khi chưa có quân đội, chưa có vũ khí hiện đại?”.
Bác trả lời: “Chắc chắn sẽ là gay go, nhưng cuối cùng chúng tôi sẽ thắng. Chúng tôi có một đạo quân ít ra cũng mạnh bằng xe tăng, đại bác. Đó là chủ nghĩa dân tộc. Ông chớ nên đánh giá thấp sức mạnh dân tộc Việt Nam, nhất là người Mỹ các ông”.
Bác Hồ và Thủ tướng Phạm Văn Đồng (bìa trái) sang Pháp dự Hội nghị Fontainebleau năm 1946
Bác điềm tĩnh giải thích sức mạnh đoàn kết của cuộc chiến tranh toàn dân, toàn diện của Việt Nam: “Đầm lầy có hiệu quả hơn súng chống tăng. Rừng rậm thì máy bay, bom đạn làm gì được. Có hang trên núi, chỉ một người nấp bắn, có thể chống cự với hàng trăm người. Chúng tôi có hàng triệu túp lều tranh, mỗi túp lều đều có sẵn một “con ngựa thành Troy” ở đó, sẵn sàng đánh lại bất cứ quân xâm lược nào”.
Câu trả lời phỏng vấn nhà báo Mỹ của Bác tại Thủ đô Paris đã được minh chứng sau 9 năm kháng chiến gian khổ, quyết liệt và đã giành được thắng lợi vẻ vang, oanh liệt, mà đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ chấn động địa cầu, buộc Chính phủ Pháp phải thực hiện Hiệp định Genever vào năm 1954.
Trong lịch sử báo chí thế giới, ít có một chính khách nào được đông đảo lực lượng báo chí phía đối lập phản ánh với một thái độ trân trọng như Bác Hồ của chúng ta. Tổng kết về sự thất bại các cuộc chiến tranh xâm lược Đông Dương và Việt Nam, riêng ở nước Mỹ đã có hàng nghìn đầu sách. Cuốn sách nào ít nhiều cũng đề cập tới vai trò quyết định cuối cùng của Hồ Chủ tịch tới mỗi chủ trương, quyết sách liên quan đến vận mệnh đất nước, dân tộc Việt Nam.
Bất cứ tờ báo nào của phương Tây, cho dù họ luôn tỏ ra khách quan trước thông tin, nhưng bao giờ họ vẫn bảo vệ đến cùng quyền lợi chính trị của giai cấp họ. Nhưng khi nhắc tới Chủ tịch Hồ Chí Minh, tuyệt nhiên không có tờ báo nào có giọng điệu khiêu khích hay thiếu nhã nhặn đối với Người.
Còn nhớ, khi Bác Hồ “đi theo cụ Lênin, cụ Các-mác” vào tháng 9/1969, tờ Thế giới hàng ngày, một trong những tờ báo lớn của Mỹ đã đăng liên tục 10 số báo với tiêu đề Di sản của Hồ Chí Minh. Số báo ra ngày 20/9/1969 đăng bài với nội dung: “…Hồ Chí Minh không những tìm ra con đường đi tới tự do mà còn sáng lập và xây dựng công cụ lãnh đạo là chính Đảng Mác-Lênin. Chính Đảng đó đã lãnh đạo toàn diện cuộc đấu tranh của quần chúng nhằm đánh đổ ách thống trị của bọn xâm lược và đưa Nhà nước mới có chủ quyền tiến lên con đường xã hội chủ nghĩa. Tạo cho dân tộc của Người ý chí và nghệ thuật bảo vệ linh hồn lãnh thổ của mình, chống lại các cuộc xâm lược của lực lượng quân đội viễn chinh được trang bị kỹ thuật quân sự hiện đại bậc nhất và vô lương tâm chưa từng thấy”.
Một tờ báo có số lượng phát hành hàng chục triệu bản, có ảnh hưởng rất lớn ở Mỹ - tờ Wasington Post đã viết về Bác Hồ với sự trân trọng: “Không một nhà hoạt động lớn nào trong thập kỷ cách mạng dân tộc đầy sôi động này lại có ảnh hưởng lớn trên thế giới, thực hiện nhiều sách lược và đường lối, với nhiều thách thức to lớn như vị lãnh tụ cộng sản Việt Nam Hồ Chí Minh. Con người mảnh khảnh đó với đôi mắt bốc lửa đã trải qua nhiều nghề nghiệp, từ khi còn là người bồi bàn trên tàu thủy, làm nghề rửa bát, làm cấp dưỡng, giáo viên, làm báo; để rồi trở thành nhà tổ chức không mệt mỏi, vươn lên trên cả những nhân vật đương thời”.
Sau ngày Bác Hồ của chúng ta ra đi vào cõi vĩnh hằng, ngày 4/9/1969, tờ The New York Times viết: “Trong số các chính khách của thế kỷ 20, Hồ Chí Minh là nhân vật nổi bật về tính bền bỉ, dẻo dai, kiên nhẫn trong việc tìm kiếm mục tiêu độc lập cho Việt Nam và sự thành công trong việc dung hòa giữa chủ nghĩa cộng sản với chủ nghĩa dân tộc…”.
Hẳn không thể có lời bình luận nào hơn về sự ghi nhận, đánh giá một cách thẳng thắn, khách quan của giới báo chí phương Tây, đặc biệt là giới báo chí Mỹ đối với Bác Hồ của chúng ta vào những thời khắc lịch sử đấu tranh ngoại giao vô cùng phức tạp; kiên quyết bảo vệ độc lập mà cả dân tộc vừa giành được sau hơn 100 năm Pháp thuộc.
Văn Hiền
