1
Nếu không có sự hy sinh thầm lặng của những người vợ thủy chung và gan góc thì những điệp viên dù tài ba như Vũ Ngọc Nhạ, Huỳnh Văn Trọng, Vũ Hữu Duật, Lê Hữu Thúy cũng khó thành công. Làm vợ của điệp viên, những người phụ nữ này phải chịu đựng, chia sẻ với chồng bao khốn khó, gian nguy không thể lường trước được.
Từ chối bổng lộc, giữ mình kiên trung
Theo ông Vũ Ngọc Nhạ, có lần Lệ Xuân (vợ Ngô Đình Nhu) nói với ông: "Tôi biết, từ trước tới nay anh chỉ nhận tiền công ít ỏi, còn tiền trợ giúp của Chính phủ anh đều không nhận. Chỉ cần anh trung thành với gia đình họ Ngô chúng tôi và đừng từ chối những khoản trợ giúp, vợ con anh sẽ sung sướng suốt đời". Tuy nhiên, nhà tình báo Vũ Ngọc Nhạ đã từ chối sự giúp đỡ đó của bà Lệ Xuân.
Trong thời gian làm bộ phim tài liệu Ông cố vấn, tôi có sưu tầm được một băng video ghi hình và lời nói của bà Trần Lệ Xuân do người Mỹ phỏng vấn. Tháng 7/1969, khi đó bà Xuân đang ở Mỹ và lưới tình báo A22 của Vũ Ngọc Nhạ vừa bị CIA bắt tại Sài Gòn.
Trong cuốn băng ghi hình có một câu hỏi: "Thưa bà Trần Lệ Xuân, bà có nhận xét gì về ông Vũ Ngọc Nhạ - người từng nhiều năm làm cố vấn cho Tổng thống Ngô Đình Diệm và ông Ngô Đình Nhu - chồng bà?".
Bà Trần Lệ Xuân trả lời: "Khi ông Vũ Ngọc Nhạ từ Huế về dinh Độc Lập làm cố vấn cho gia đình họ Ngô, được thường xuyên tiếp cận, tôi thấy ông ta là một người khá đặc biệt: thông minh, thâm trầm, cẩn trọng, làm việc tận tuỵ nhưng không màng bổng lộc.
Anh Ngô Đình Diệm và chồng tôi đã nhiều lần chu cấp tiền bạc để Vũ Ngọc Nhạ yên tâm suốt đời phụng sự họ Ngô nhưng ông ta khước từ. Người Mỹ đặt mua ông với cái giá 2 triệu USD (thông qua gia đình tôi) để rút ông ra khỏi lưới cộng sản (mà họ nghi ngờ) để ông cộng sự với họ, ông cũng từ chối.
Khi CIA kết luận ông chính là cộng sản, bắt ông, xử ông theo luật người cộng sản phạm tội, tôi không có gì bất ngờ, bởi từ lâu tôi đã nghĩ ông ta là cộng sản".
Ông Vũ Ngọc Nhạ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Vợ Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu là người rất tôn kính và sùng bái Vũ Ngọc Nhạ. Biết hoàn cảnh gia đình ông khó khăn, nhiều lần bà cho tiền, ông cũng đều từ chối. Có lần bà Thiệu nhờ người tin cẩn đem 5 cây vàng và một số tiền đến nhà bà Nguyễn Thị Nhẫn (vợ ông Nhạ) ở xóm chợ Thị Nghè, bà Nhẫn cũng một mực không nhận.
Bà Nhẫn bảo: "Mình nhận tiền của họ thì phải làm theo họ. Làm theo họ có nghĩa là mình đã phản bội Tổ quốc rồi. Nhà tôi thường nói với tôi: "Phản bội là điều tối kỵ của người cộng sản. Mình đã chấp nhận dấn thân vào con đường này, dù có khổ ải, thiếu ông ấy, thậm chí có hy sinh cũng không thể làm khác được". Biết nhà tôi không ai lay chuyển nổi, tôi càng yên tâm và xác định dẫu phải chạy chợ suốt đời nuôi chồng, nuôi con, tôi cũng không quản ngại".
Những phút giây sinh tử
Bà Nguyễn Thị Nhẫn kể, năm 1958, ông Vũ Ngọc Nhạ tự dưng "mất tích". Suốt 2 tháng trời bà đi tìm khắp đó đây vẫn không thấy ông. Một buổi tối bà đang ngồi lo lắng nghĩ tình huống ông đã bị thủ tiêu, bỗng có tiếng gõ cửa.
Bà e dè ra mở cửa. Người đàn bà hớt hải, vẻ lo sợ là Kim Chi, vợ ông Vũ Hữu Duật, điệp viên lưới A22 do ông Nhạ phụ trách. Khi cánh cửa khép lại, ngó xung quanh không thấy ai, bà Chi nói: "Ông Nhạ bị bắt cóc cùng nhà tôi bị đưa đi biệt giam ở tòa Khâm Huế. Biết tin, tôi vừa ra ngoài đó thăm các ông ấy".
Bà Chi rút trong túi ra một cái bọc nhỏ đưa cho bà Nhẫn và bảo: "Ông Nhạ gửi bộ quần áo lót đang mặc để bà yên tâm, ông ấy còn sống". Bà Chi nói tiếp: "Ông Duật nhà tôi bảo, 2 ông phải giả vờ đi cầu tiêu rồi ông Nhạ cởi ra đưa nhà tôi cất vào trong người mang về cho bà. Bà chuẩn bị ra Huế thăm ông ấy đi".
Thế là từ đó, vừa buôn bán, nuôi con, bà vừa chắt chiu từng đồng thường xuyên ra Huế thăm nuôi chồng. Mãi tới khi ông Nhạ "lọt vào mắt xanh" Ngô Đình Cẩn, cố vấn miền Trung, rồi được ông Cẩn trình lên Ngô Đình Nhu và Ngô Đình Diệm đón về dinh Gia Long làm cố vấn, bà mới không phải lo nuôi chồng ở tù. Nhưng nỗi lo khác lại luôn ám ảnh bà.
Người ta bảo "leo càng cao" thì ngã càng đau. Ông Nhạ là cộng sản mà làm tới cố vấn Tổng thống Ngụy, lộ ra thì chết cả nhà, cả họ. Thời kỳ ông làm cố vấn cho Ngô Đình Diệm, bà Nhẫn đã 2 lần thót tim.
Lần thứ nhất vào đầu năm 1962, do người Mỹ giật dây, 2 máy bay của phe đảo chính bất thần trút bom xuống dinh Gia Long định giết vợ chồng Ngô Đình Nhu. Được tin ông Nhạ đang ở trong dinh, bà lo lắm. Sau bà mới biết ông Nhạ và Ngô Đình Nhu vừa ra khỏi phòng thì bom nổ, chỉ mình Lệ Xuân bị thương.
Lần thứ 2, vào ngày 28/11/1963, các tướng lĩnh do Dương Văn Minh cầm đầu nổi lên đảo chính Ngô Đình Diệm, giết chết anh em Diệm, Nhu. Có người nói quân làm phản đã thủ tiêu ông cố vấn Vũ Ngọc Nhạ trước khi "làm thịt" Diệm - Nhu. Bà hoảng hốt nhờ người đi dò xét khắp nơi, mãi chiều tối hôm ấy mới thấy xác Ngô Đình Diệm, Ngô Đình Nhu bê bết máu nằm gục trên 2 tấm phản, không thấy xác ông Nhạ. Rất may, nửa đêm hôm ấy thì ông Nhạ về gõ cửa.
Một tai họa lớn ập xuống đầu những người vợ của anh em trong lưới A22 là vào ngày 16/7/1969. Bọn địch đưa tin: đã phát hiện ra một nhóm cộng sản nằm trong Chính phủ Việt Nam Cộng hòa. Tất cả đã bị thủ tiêu dã man: cắt cổ, lấy máu. Bọn địch tung tin đe dọa như vậy nhưng vì áp lực đấu tranh rất mạnh, chúng không thể thủ tiêu được nên đã giam các ông để chờ ngày xét xử.
Bà Nguyễn Thị Nhẫn kể lại: "Sau khi nhà tôi bị bắt, bọn mật vụ kéo đến bao vây lục soát, rồi nằm lì trong nhà tôi hàng tháng trời. Chúng dọa nạt không lúc nào yên, mẹ con tôi nhiều đêm không ngủ được. Chúng đưa ông Nhạ về nhà đối chất và lục soát. Chúng đánh ông ấy bầm tím chân tay, mặt mày sưng húp. Thương chồng và lo đàn con chúng dọa hành hung, nên mang bầu mới được hơn 7 tháng tôi đã sinh con".
Bà Nhẫn kể tiếp: "Gia đình bà Như, bà Chi, bọn mật vụ cũng kéo đến lục lọi và dọa không khai, chúng sẽ giết cả nhà. Hai bà ấy cứng rắn, kiên quyết, dù kẻ địch có giết chết cả nhà cũng không cạy được miệng các bà". Hơn 3 tháng sau chúng đưa anh em trong lưới A22 ra xét xử tại tòa án Sài Gòn.
Vụ án làm sửng sốt, rung chuyển cả bộ máy chính quyền Ngụy. Chúng đặt câu hỏi vì sao nhóm cộng sản lại chui được vào Chính phủ để thâu tóm Dinh Độc Lập. Ai đặt cộng sản vào những chiếc ghế trong Phủ Tổng thống? Mật vụ có mắt như mù. Có người nói, hay chính mật vụ đã thông đồng với cộng sản?
Khoét trái cây giấu tài liệu mật chuyển cho chồng
Bà Nhẫn không chỉ là người nội trợ chu đáo, mà bà còn tham gia một phần công việc để giúp đỡ chồng. Có những công việc bà nghĩ nếu để người khác làm, tính mạng của ông Nhạ và cả gia đình sẽ không bảo đảm. Thế là bà tự nguyện đảm nhiệm công việc liên lạc và làm giao liên cho lưới A22 của ông. Vừa chạy chợ, bà vừa chuyển tài liệu, tin tức ông thu thập được ở Dinh Tổng thống đến các cơ sở mật của ta.
Nhiều khi bọn mật vụ theo dõi gắt gao, bà phải khoét trái cây, cho tài liệu vào rồi giả đem bán để giao cho "khách hàng". Một lần trái cây có "mật hiệu" bị lẫn trong thúng hoa quả đem bán. Sợ người mua phát hiện sẽ bị lộ, bà đã gánh về nhà đập vỡ cả hai thúng quả, mới tìm được cái quả có chứa tài liệu. Từ ngày bà Nhẫn làm giao liên cho lưới điệp báo A22 của chồng và trở thành Đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam, mối nguy hiểm của gia đình bà tăng lên gấp đôi.
Minh Chuyên
