Vì sao thương lái Trung Quốc ồ ạt mua lợn với giá cao?

(ĐSPL) - Nguồn cung thịt lợn của Trung Quốc bị thắt chặt, cung không đủ cầu có thể là nguyên nhân mấy tháng gần đây, các thương lái Trung Quốc đẩy mạnh thu mua lợn ở Việt Nam.

Nhập khẩu thịt lợn của Trung Quốc tăng 

Tin tức trên báo Tuổi trẻ, theo dự báo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), do nguồn cung thiếu hụt, giá lợn hơi và thịt lợn tại Trung Quốc tăng lên nhanh chóng dẫn tới việc nước này nhập khẩu tới 1 triệu tấn thịt lợn trong năm 2015 và ước tính là 1,3 triệu tấn trong 
năm 2016.

Nguồn cung thịt lợn (chính ngạch) của Trung Quốc chủ yếu đến từ các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu khi chiếm tới 80% thị phần.

Một số dự báo của các tổ chức khác cho thấy nhập khẩu thịt lợn của Trung Quốc có thể đạt 2 triệu tấn trong năm nay, do nguồn cung thịt lợn nội địa Trung Quốc chưa thể phục hồi cho đến năm 2017.

Trung Quốc, quốc gia có tổng đàn lợn và là nước tiêu thụ thịt lợn lớn nhất thế giới, cũng đang trở thành nước xuất khẩu lớn nhất toàn cầu mặt hàng này.

Nhập khẩu thịt lợn của Trung Quốc tăng lên nhanh chóng trong năm 2015 và đầu 2016 do suy thoái của ngành nuôi lợn nội địa vì giá giảm các năm trước đó và các quy định khắt khe về môi trường khiến hàng triệu hộ nuôi lợn quy mô nhỏ phải bỏ nghề.

Báo Phunuonline cũng dẫn nguồn tin cho biết, ngày 4-5, báo Financial Times đưa tin chính quyền thành phố Bắc Kinh, Trung Quốc đã quyết định tung ra thị trường 3.050 tấn thịt lợn đông lạnh trong kho dự trữ nhằm giải tỏa áp lực nguồn cung và chặn đà tăng giá mạnh của thịt lợn.

Cụ thể, từ ngày 5/5 đến ngày 4/7, chính quyền thành phố sẽ cung cấp mỗi ngày 50 tấn thịt lợn đông lạnh giá rẻ cho 121 siêu thị lớn. Ngoài ra, chính quyền cũng sẽ trợ giá đến 9 nhân dân tệ (1,4 đô la Mỹ) cho mỗi ki lô gam thịt lợn được bán ra nhằm khuyến khích các điểm bán lẻ giảm giá thịt lợn.

Các hình thức trợ giá cũng được áp dụng cho các lò mổ gia súc để giúp tăng lượng lợn giết mổ thêm 20% trong hai tháng tới.

Được biết, đây là lần đầu tiên Bắc Kinh bán thịt lợn đông lạnh trong kho dự trữ ra thị trường kể từ khi thiết lập cơ chế dự trữ các mặt hàng thiết yếu vào năm 1992 nhằm thực hiện mục tiêu bình ổn giá cả.

Giá thịt lợn ở Bắc Kinh vào tháng 4 đã tăng 50,6% so với với tháng trước đó do nguồn cung bị thắt chặt. Theo Bộ Nông nghiệp Trung Quốc, giá bán sỉ thịt lợn ở Trung Quốc ngày 3/5 đã tăng lên mức 26,45 nhân dân tệ, tương đương 90 ngàn đồng/kg.

Bình ổn giá thịt lợn không chỉ vì lợi ích của người dân mà còn vì mục tiêu kiểm soát lạm phát. Thịt lợn chiếm một tỷ trọng lớn trong danh sách hàng hóa sử dụng để tính toán chỉ số giá tiêu dùng ở Trung Quốc.

Thách thức hiện nay đối với các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc trong nỗ lực hãm đà tăng giá thịt lợn là nguồn cung lợn giống từ các trại nuôi lợn trong nước đang bị hạn chế. Theo con số thống kê vào tháng 1-2016, tổng đàn lợn nái ở Trung Quốc chưa đến 38 triệu con, giảm khá mạnh so với mức đỉnh 50 triệu con vào cuối năm 2012.

Trong những năm gần đây, một lượng lớn người chăn nuôi lợn nhỏ lẻ ở Trung Quốc đã ngưng nuôi heo vì giá cả thức ăn cao, dịch bệnh xảy ra thường xuyên và thiếu các biện pháp khuyến khích của chính phủ.

Như vậy, việc nguồn cung thịt lợn của Trung Quốc bị thắt chặt, cung không đủ cầu có thể giải thích cho việc, mấy tháng gần đây, các thương lái Trung Quốc đẩy mạnh thu mua lợn ở Việt Nam.

Cụ thể, theo số liệu từ Bộ NN-PTNT cho thấy, từ cuối tháng 3/2016 lại đây, giá lợn hơi tại các tỉnh phía Nam tăng mạnh do nhu cầu nhập khẩu lợn hơi từ Trung Quốc tăng. Lợn hơi tại thị trường Trung Quốc hiện có giá 57.000 - 60.000 đồng/kg, còn giá thịt lợn hơi của Việt Nam chuyển qua biên giới phía Bắc vẫn thấp hơn nên các thương lái Trung Quốc đang tích cực thu mua với khối lượng lớn.

Giá thu mua lợn hơi tại Đông Nam Bộ và ĐBSCL hiện lần lượt là 51.000 đồng/kg và 50.000 đồng/kg, tăng 8.000 đồng/kg và 7.000 đồng/kg so với hồi đầu tháng 3/2016. Đây là mức giá cao nhất từ đầu năm đến nay.

Không chỉ riêng các tỉnh Đông Nam Bộ và ĐBSCL mà dọc các tỉnh từ miền Trung đổ ra miền Bắc, khoảng 1 tháng trở lại đây, giá lợn cũng đã tăng mạnh do thương lái thu gom. Các tỉnh như Hải Dương, Thái Bình, Thanh Hóa, Hà Nam... giá lợn hơi đã tăng từ 10.000-20.000 đồng/kg.

Cục Chăn nuôi cho biết, 4 tháng đầu năm 2016, lượng lợn giống vào chuồng đã tăng 25-30% so với cùng kỳ 2015 và tổng đàn lợn hiện tại của Việt Nam đã lên tới 28 triệu con.

Nỗi lo “lợn quay đầu”, dân thua lỗ

Thông tin trên báo Công lý, theo Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT), hoạt động xuất khẩu lợn sang Trung Quốc thời gian qua khá sôi động, mỗi ngày có ít nhất 500 tấn lợn hơi được thương lái đưa qua cửa khẩu. Nếu cứ đà này thì người chăn nuôi bán được lợn giá cao. Tuy nhiên, nếu thương lái phía Trung Quốc không mua nữa, lợn chở đến biên giới mà không bán được dễ xảy ra tình trạng lợn chết, phải tiêu hủy hoặc "lợn quay đầu" trở lại địa phương.

Lý giải về nguyên nhân thị trường này mang nhiều rủi ro, các chuyên gia cho biết bởi hiện tại các thương lái Trung Quốc mua lợn từ VN vẫn chủ yếu theo hình thức mua bán tiểu ngạch, nên khi nào cơ quan chức năng Trung Quốc cấm biên là giao dịch bị ngưng trệ.

Chưa kể lâu lâu các thương lái Trung Quốc cũng chủ động ngưng mua một vài ngày để ép giá người bán từ VN, và khi thương lái ngừng thu mua, giá lợn hơi giảm đột ngột, người chăn nuôi sẽ thua lỗ.

Theo tìm hiểu, lợn xuất sang thị trường Trung Quốc chủ yếu là lợn có nhiều mỡ, trọng lượng trên 120 kg, là loại nuôi bình thường, không phải lợn siêu nạc được ưa chuộng ở Việt Nam. Do đó nếu việc bán sang thị trường Trung Quốc gặp trục trặc thì lợn mỡ sẽ rất khó tiêu thụ.

Thêm vào đó việc người chăn nuôi ở một số khu vực đang mở rộng chuồng trại để nuôi lợn bán sang Trung Quốc cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Bởi khi Trung Quốc đẩy mạnh thu mua kiểu thời vụ mà mở rộng chăn nuôi đến lúc họ ngừng thu mua, lập tức lợn sẽ bị ùn ứ. Tình trạng này đã xảy ra rất nhiều và với nhiều loại nông sản của Việt Nam, không riêng lợn mỡ.

Theo thông tin từ Hải quan Lạng Sơn, trước đó vào cuối tháng 4/2016 trên địa bàn lác đác có 3-4 xe chở lợn hơi xuất khẩu qua các lối mở nhưng phía Trung Quốc không nhận, khiến cho các doanh nghiệp, lái xe phải cho lợn “quay đầu” về nội địa chờ thời gian xuất thích hợp.

Một số nguyên nhân khiến lợn “quay đầu” có thể do thể chất của lợn xuất khẩu không đạt chuẩn, do quá trình vận chuyển từ miền Nam ra cửa khẩu lợn không khỏe, không được tắm rửa sạch sẽ. Đồng thời phía Trung Quốc chỉ nhận hàng từ 22 giờ đêm đến 3 giờ sáng nên khi lái xe đưa hàng khu vực đã hết thời gian thông quan sẽ bị ùn ứ lại.

Việc lợn bệnh, lợn chết, lợn “quay đầu” khi không xuất khẩu được sang Trung Quốc gây nên nhiều hệ luỵ đáng lo ngại. Mới đây ngày 9/4, tại địa bàn tỉnh Cao Bằng đã xuất hiện tình trạng doanh nghiệp xuất khẩu lợn đã lợi dụng đêm tối đổ trộm lợn chết ra đường.

Điều đáng nói, sau khi số lượng gần 50 con lợn chết bị đổ ra thì phần lớn những xác lợn này, người dân địa phương lại chia nhau để sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau, trong đó cả việc bán ra thị trường và để ăn.

Thiết nghĩ, thị trường thịt lợn Trung Quốc là thị trường tiềm năng nhưng cũng nhiều rủi ro. Người chăn nuôi cần chủ động chăn nuôi theo kế hoạch, tránh tình trạng chăn nuôi ồ ạt dẫn đến thua lỗ khi Trung Quốc ngừng thu mua. Các cơ quan chức năng cũng cần nhanh chóng có những phương hướng, tác động việc thúc đẩy xuất khẩu lợn thịt sang Trung Quốc theo đường chính ngạch để hạn chế rủi ro cho nông dân.

Theo Công lý, Phunuonline, Tuổi trẻ