1
Tỏi “cô đơn”, tỏi một tép, hay tỏi “mồ côi” ở đảo Lý Sơn được trồng theo cách rất đặc biệt. Hỗn hợp đất nông dân Lý Sơn dùng trồng tỏi gồm đất tạo thành từ núi lửa trên đảo, trộn với cát biển, bao bọc xung quanh hòn đảo này. Tuy nhiên, tỷ lệ pha trộn đất và cát thế nào, trình tự trải lớp đất rồi đến lớp cát ra sao thì chỉ nông dân trồng tỏi Lý Sơn mới biết.
Theo nông dân Lý Sơn, việc làm đất trồng tỏi "cô đơn" vô cùng kì công, mỗi lần làm đất xong chỉ trồng được không quá hai vụ là phải làm đất mới.
Đất núi lửa vốn có màu đỏ, cát biển thì màu trắng, bởi thế nhìn từ xa, ruộng tỏi trên đảo Lý Sơn rất đẹp. Cũng chính thứ đất và cát không nơi nào trên cả nước có được đã tạo nên loại tỏi duy nhất “không đụng hàng” về chất lượng.
Thời điểm giáp tết Ất Mùi 2015, tỏi cô đơn tăng giá đột biến.
Tỏi “cô đơn” ở Lý Sơn được hình thành từ sự khuyết tật trong quá trình sinh trưởng. Thay vì “đẻ” ra nhiều tép tỏi để tạo thành loại tỏi bình thường, cây tỏi này “không đẻ” mà chỉ phát triển đúng một tép tỏi duy nhất.
Thông thường, một sào đất trồng tỏi ở Lý Sơn có diện tích 500m2. Mùa vụ bình thường tốt đẹp, nông dân Lý Sơn thu hoạch 300-400 kg tỏi tươi.
Tuy nhiên, nông dân Lý Sơn cho hay, trên một sào trồng tỏi, chỉ thu hoạch được tối đa vài ba ký tỏi “cô đơn”, nếu có. Và khi có tỏi “cô đơn” thì sản lượng tỏi bình thường sụt giảm thê thảm. Chính vì lẽ đó, số lượng tỏi “cô đơn” càng nhiều trên một sào tỏi là người nông dân càng rầu rĩ bởi điều này đồng nghĩa với mất mùa, hay thất mùa.
Hiện tỏi "cô đơn" đang tăng giá rất cao khi Tết Ất Mùi cận kề. Mỗi cân tỏi cô đơn hiện có giá khoảng 2 triệu đồng. Dù vậy, với giá đó cũng không đủ bù đắp cho sản lượng tỏi bình thường mất đi vì sự xuất hiện của tỏi cô đơn trên mỗi sào ruộng.
Tỏi "cô đơn" chỉ có hình thành một tép duy nhất cỡ đầu ngón tay cái, bởi vậy, nó thơm ngon hơn tỏi bình thường.
Hiện nay, tỏi "dởm" gắn mác tỏi “cô đơn” xuất hiện khá nhiều trên thị trường, tuy nhiên để mua được tỏi “cô đơn” xịn thì cần tinh ý. Tỏi cô đơn ở đảo Lý Sơn có vị thơm, cay nồng hơn các loại khác. Tỏi có màu trắng, kích thước nhỏ hơn đầu ngón tay út, hình bầu dục, chứa nhiều tinh dầu nên ăn vào có vị cay thơm mà không gây hôi miệng như tỏi ở nhiều vùng miền khác.
Từ lâu người dân huyện đảo Lý Sơn ví tỏi cô đơn như dược liệu qúy bảo vệ sức khỏe cho con người nơi đây. Nhiều ý kiến cho rằng chúng có thể chữa nhiều bệnh cảm cúm, dạ dày, tim mạch, bổ thận…
Mộc Miên (Tổng hợp)
