Việt Nam-Philippines học châu Âu phát triển sức mạnh quân sự

Điểm yếu của hải quân Philippines, Việt Nam

Tờ Pháp luật TPHCM đăng tải thông tin từ tờ The Diplomat về những ý kiến của chuyên gia Nah Liang Tuang tại Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc phòng thuộc Trường Nghiên cứu Quốc tế S.Rajaratnam Singapore đối với trường hợp của hai nước Việt Nam - Philippines tại Biển Đông.

Theo ông Nah Liang Tuang, vấn đề đang tồn tại ở khu vực này là hai quốc gia chưa đủ sức mạnh để biến tuyên bố chủ quyền dựa trên luật định thành sở hữu trên thực tế. Chỉ có một con đường duy nhất là hai quốc gia này phải nâng cao khả năng kiểm soát vùng biển của mình.

Hiện tại Trung Quốc đang sử dụng chiến lược lấn chiếm dần rồi thôn tính, hiện thực hóa những tuyên bố của họ về chủ quyền Biển Đông theo đường chữ U 9 đoạn (đường lưỡi bò).

Tàu ngầm Kilo và máy bay Su-30MK2 là một trong những vũ khí được Việt Nam đầu tư với mục đích giữ biển.

Ứng phó trước tình hình này, Việt Nam đã mua 6 tàu ngầm Kilo, các tàu hộ tống của Sigma từ Hà Lan, các chiến hạm của Nga và đóng mới thêm nhiều tàu tên lửa, tàu pháo trong nước. Còn Philippines cũng sở hữu 2 tàu khu trục lớp Del Pilar của Mỹ và đang xúc tiến nhiều hợp đồng vũ khí hơn, kể cả loại đã qua sử dụng.

Tuy nhiên, ông Nah Liang Tuang phân tích sẽ mất rất nhiều thời gian để có được một sức mạnh tương ứng, tạo ra một sự răn đe tương thích của hải quân 2 nước này với Trung Quốc. Hơn nữa, những trang thiết bị mới cần thời gian về cầu cảng, căn cứ, thử nghiệm, huấn luyện...

Chuyên gia này chỉ rõ việc đảm bảo chủ quyền biển đảo hiện tại của 2 nước này, không phụ thuộc vào những con tàu hiện đại, đắt tiền, mà là khả năng triển khai thường xuyên, liên tục các tàu tuần tra, hộ vệ... Và yêu cầu này cần họ có một số lượng lớn tàu hải quân một cách nhanh chóng.

Cách làm của châu Âu

Để mua sắm tiết kiệm nhất, chuyên gia Nah Liang Tuang gợi ý Philippines và Việt Nam có thể tham khảo mô hình hợp tác phát triển, sản xuất và mua sắm quốc phòng đa phương của châu Âu.

Mô hình này đã hình thành từ những năm 1970. Mục đích nhằm tiết kiệm ngân sách, tăng cường tính độc lập, khả năng cạnh tranh và bảo toàn công ăn việc làm trong sản xuất vũ khí với Mỹ.

Trong những năm 1970, Anh, Đức và Ý đã hợp tác sản xuất máy bay Panavia Tornado; còn Anh và Pháp cùng sản xuất máy bay SEPECAT Jaguar.

Đến năm 1991, Pháp, Đức và Tây Ban Nha bắt tay nhau sản xuất trực thăng Eurocopter Tiger. Eurofighter Typhoon là dự án hợp tác sản xuất máy bay chiến đấu mới nhất (năm 1994) của ba nước Ý, Anh và Pháp.

Máy bay Eurofighter Typhoon.

Năm 2007, Pháp và Ý cho ra đời tàu khu trục lớp Horizon và tàu khu trục đa năng FREMM. Với các dự án hợp tác này, các nước không chỉ chia sẻ chi phí phát triển mà còn hoàn thành mục tiêu sản xuất vũ khí đúng chuẩn với chi phí rẻ.

Áp dụng cách làm của châu Âu, Việt Nam và Philippines có thể làm như sau: Hai nước có thể tìm kiếm hỗ trợ về giá cả từ các nước có nền công nghiệp đóng tàu phát triển và có thiện chí chính trị. Nước đó có thể là Nhật. Mục tiêu này sẽ dễ dàng hơn nếu đơn hàng hai nước gộp lại với số lượng lớn từ 24 chiếc.

Hai nước có thể cùng đặt mua động cơ từ các nước có mong muốn cân bằng ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực. Ngoài giá cả cạnh tranh, nếu hai nước cùng đặt mua với số lượng lớn thì sẽ được thêm chiết khấu. Nhật và Mỹ là hai nước phù hợp.

Hai nước có thể đặt mua chung các hệ thống hàng hải không mang tính nhạy cảm về an ninh, linh kiện vũ khí, súng máy hạng nặng cũng từ các nguồn như Nhật và Mỹ.

Với cách thức này, Philippines và Việt Nam có thể mua được radar, hệ thống viễn thông, vòi rồng tự động và thậm chí thiết bị quốc phòng cao cấp như thiết bị phát hiện tàu ngầm với giá chấp nhận được.

Lợi ích hữu hình đạt được là Philippines và Việt Nam có thể nâng cao khả năng giám sát vùng đặc quyền kinh tế, ngăn chặn hoạt động bất hợp pháp trên biển và đối phó tốt hơn với âm mưu xâm nhập.

Nhật Bản sẽ là một đối tác nhiệt tình trong việc giúp đỡ các quốc gia Đông Nam Á đối phó Trung Quốc.

Ngoài ra còn có lợi ích vô hình quan trọng là cải thiện ngoại giao quốc phòng trong khối ASEAN, thiết lập một tạm ước giữa Philippines và Việt Nam về vấn đề chủ quyền trên biển Đông để tránh nguy cơ hai bên đối đầu. Riêng Philippines sẽ tự tin hơn rằng có thể tự xây dựng năng lực quân sự chứ không chỉ nhờ vả các nước phát triển.

Hiện tại, Nhật Bản đã bắt đầu tham gia thị trường vũ khí với việc dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu, và quốc gia này cũng cho phép mình có quyền phòng vệ tập thể, tham chiến vào các cuộc chiến mà có thể ảnh hưởng đến an ninh của mình.

Đồng thời, Mỹ cũng đã nới lỏng lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Những động lực ấy cho thấy sẽ không khó tìm sự hỗ trợ từ các cường quốc nếu ASEAN thực sự muốn tự bảo vệ mình.

Thực tế thì Việt Nam và Philippines đang cần đến sự giúp đỡ của Mỹ, Nhật Bản trong việc đối đầu với Trung Quốc.

Dã tâm của Bắc Kinh là không thể che giấu, và những biện pháp đối phó cần phải thực hiện ngay lập tức, nếu không mọi chuyện sẽ đi quá xa đến mức không thể cứu vãn. Những gì Trung Quốc đang xây dựng ở Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam là minh chứng rõ ràng nhất.